میکس و مسترینگ چیست؟
میکس و مسترینگ از آن دسته از مراحلیه که همیشه برای خیلی ها گنگ و مبهمه! یکی از پروسه هایی که تو ساخت موسیقی خیلی اسمش رو می شنوید همین اصطلاح میکس و مسترینگ هست یا به قول خیلی ها میکسینگ و مسترینگ،اما تو این پروسه چه اتفاقی میوفته؟ چه کارایی انجام میشه؟ اصلا چرا باید یک پروژه ای که ساخته شده رو میکس و مسترینگ کنیم؟
من در این پست میخوام مفصل در مورد میکس و مسترینگ صحبت کنم منتهی کمی متفاوت!

قدم یک طرح سوالات مهم :
اینکه شما بدونید دقیقا میکس و مسترینگ چیه و چرا اصلا وجود داره به شما در درک تکنیک های مهم میکس بسیار کمک می کنه!
من معتقدم که شما زمانی یک پروسه رو خوب می تونید یادبگیرید که ابتدا بدونید برای چی به وجود اومده و اصلا چرا هست؟ چون میتونه نباشه اصلا اگر پروژه ای میکس نشه چی میشه؟!
تو این مقاله و ویدئو میخوام هم یه تاریخچه بهتون بدم هم اینکه توضیح بدم دقیقا میکس و مسترینگ چیه؟ و چرا باید باشه!
سوالاتی که تو این مقاله و ویدئو به جوابش می رسید اینا هستن:
فرق میکس و مسترینگ با آهنگسازی و تنظیم چیه؟
اصلا فرق خود میکس با مسترینگ چیه؟
چرا یک پروژه باید میکس بشه؟
آیا یک تنظیم کننده باید میکس و مسترینگ بلد باشه؟
داستان پلاگین ها چیه و چرا اصلا به وجود اومدن؟
اگر پروژه ای خوب تنظیم نشده باشه آیا تو مرحله میکس عالی میشه؟
جواب همه ی این سوالات تو این مقاله و ویدئوی آموزشی داده خواهد شد.
مقاله و ویدئو مکمل یکدیگر هستد توصیه می کنیم هم ویدئو را ببینید و هم مقاله را مطالعه کنید:
برای دانلود ویدئو یا بر روی لینک زیر کلیک کنید یا QR Code را اسکن کنید:
دانلود ویدئو
دانلود پادکست صوتی توضیحات میکس و مسترینگ چیست؟
دانلود پادکست صوتی
قدم دوم جرقه این همه پردازش و عملیات صوتی از کجا خورد؟
قطعا دنیای میکس و مسترینگ دریایی از اطلاعات هست و با یک مقاله و ویدئو نمیشه حق مطلب رو ادا کرد ولی خب میشه یه آگاهی به همه کسانی که نمیدونن این دو پروسه چیه داد تا بهتر بتونن انتخاب کنن! چون خیلی ها واقعا ندونسته وارد یادگیری این پروسه میشن بهتره ابتدا آشنا بشید بعد اگر خوشتون اومد وارد این رشته بشید.
برای اینکه میکس و مسترینگ رو بفهمید اول باید بریم سراغ ضبط صدا!
داستان میکس و مسترینگ اون پروسه هایی که همه در موردش صحبت می کنن دقیقا از زمانی شروع شد که بشر تونست صدا رو ضبط کنه! چه جوری؟
همین ابتدای کار می خوام یه قانون رو بگم که بارها برای درک ما از پروسه ی میکس راه گشا میشه این قاونو رو اسمش رو گذاشتم قانون تولد مسائل!
این قانون میگه هر جا مسئله و مانعی وجود دارد،راه حل هم حضور دارد، کشف راه حل ها مسائل بزرگتر را متولد می کنند!

بیاید سوار ماشین زمان بشیم می خوایم بریم به گذشته های دور، زمانی که هیچ ابزار و تکنولوژی برای ضبط صدا نبود! خب قطعا اون موقع موسیقی انقدر فراگیر نبود اما فرض می کنیم شما یکی از افرادی بودید که در اون زمان موسیقی رو دنبال می کرد. قطعا به یک آهنگساز علاقمند می شدید. اون آهنگساز باید آهنگش رو می ساخت و خب مثل الان تکنولوژی نبود که بخواد حتی خودشم سریع بشنوه بنابرین باید برای اجراش یک گروه از نوازنده ها رو استخدام می کرد تا براش قطعه اش رو اجرا کنن تا بفهمه مثلا قطعه ای که ساخته چه شکلی صدا میده! خب با این شرایط قطعا شما هم باید صبر کنید که اون آهنگش رو کامل بسازه و گروهش هماهنگ بشن برید و اجراش رو تماشا کنید تا بفهمید موسیقیش چه شکلی شده. قطعا در اون زمان موسیقی بیشتر گروه خاصی از جامعه دنبال می کردند پس شما حتی معلوم نبود بتونید آهنگی که آهنگساز مورد علاقتون ساخته رو بتونید بشنوید!

قطعا این محدودیت ها در اون زمان باعث به وجود آمدن ایده های مختلف میشد. قانون تولد مسائل رو که یادتونه! هر تکنولوژی که دارید الان می بینید قطعا یه روزی باورش سخت بود و فقط در حد یک ایده و حتی تخیل بوده مثل همین گوشی تلفن همراه اما ابتدا به صورت یک مسئله مطرح شد بعد عده ای حلش کردند بعد روز به روز با حل مسائل بزرگتر پیشرفته تر شد تا رسید به این چیزی که الان داریم می بینیم و قطعا پیشرفته تر از این هم خواهد شد.
قدم سوم درک صدا:
صدا چیه؟
صدا یک موج مکانیکی که زمانی ایجاد میشه که یک جسم مرتعش یک آشفتگی رو در ذرات میکروسکوپیک هوای اطراف خودش ایجاد می کنه و این آشفتگی از طریق ارتعاش همین ذرات (در نتیجه تغییر فشار و حجم توده هوای اطراف) در محیط منتشر میشه و در نهایت به پرده گوش ما میرسه و گوش ما از طریق پرده گوش اون ارتعاشات دریافت و به مغز میفرسته و مغز ما هم اطلاعاتی که اون ارتعاشات باخودشون همراه داشتند رو به صورت مفهومی به اسم صدا برای ما ترجمه می کنه و ما اصطلاحا چیزی می شنویم درواقع یک انرژی از یک نقطه به نقطه دیگری منتقل می شود. بنابرین یک موج صوتی دارای اطلاعات مختلف فیزیکی می باشد. البته که صوت برای انتشار نیاز به محیط مادی داره.

برگردیم به ضبط صدا خب این محدودیت ها نیاز به ثبت و ضبط اطلاعات امواج صدا رو بیشتر می کرد تا اینکه بشر به فکر اختراع وسیله ای افتاد که بتونه اطلاعات امواج صدا رو ثبت کنه. این اتفاق افتاد توماس ادیسون جزو اولین افرادی بود که وسیله ای اختراع کرد که می شد صدا رو ثبت کرد اما نمیشد شنید ولی خب همین هم اون زمان یک پیشرفت بود!

این اختراع یک انقلاب بزرگی رو در دنیای صدا به وجود آورد شاید اگر نبود قطعا این همه ابزار مختلف به وجود نمیومد!چون همه چی با این اختراع در دنیای صداها عوض شد حتی می تونیم بگیم ساختار موسیقی!

طبق قانون تولد مسائل که مطرح کردم وقتی چیزی اختراع میشه نباید انتظار حل کامل مسائل رو داشت بلکه هر اختراع بعد از مدتی مسائل پیشرفته تر رو متولد می کنه و همین امر باعث گسترش اون ابزار و وسیله میشه! ابزار ابتدایی ضبط صدا نمی تونست صدا رو ضبط کنه ولی میتونست اطلاعات امواج صدا رو بدون اینکه شنیده بشه ثبت کنه! خب این یک مسئله بود حل شد بشر تونست صدا رو هم بعد از ثبت اطلاعاتش بشنوه!
قطعا نسخه های ابتدایی نمی تونست یک آهنگ رو کامل نشون بده! مثلا فرض کنید در یک قطعه ای که توسط ارکستر اجرا می شد نباید ویولن سل در قسمتی بیشتر شنیده میشد یا کمتر اما این اتفاق میوفتاد و خب برای یک قطعه موسیقی که تک تک سازها نقش مهمی در نشون دادن ایده های اون قطعه دارند این خیلی خیلی بده! یا یکسری سازها خیلی واضح شنیده میشدند یکسری از سازها به سختی شنیده میشدند ویا صدای محیط کاملا صدا رو مخدوش میکرد! پس در هر صورت مشکل و مسئله ای بود.

قدم چهارم شکل گیری ترک های چندگانه یا مولتی ترک:
طبق قانونی که گفتم خود این موضوع یک مسئله شد کم کم با کذشت زمان و حل این مسائل بشر تونست هم صدا رو واضح ضبط کنه هم به تکونولوژی برسه که بهش مولتی ترک(Multi Track) می گین! یا ترک های چند گانه! ساختار مولتی ترک به گونه ای هست که شما می تونید چندین صدا رو جدا گونه ضبط و باهم ترکیب کنید و در قالب یک فایل صوتی همرو کنار هم بشنوید. خب حالا دیگه اگر قطعه ای که چندین نوازنده داشت رو میشد جدا سازها رو اجرا کرد و ضبط کرد و بعد همرو باهم ادغام کرد در این صورت مطمئن میشدیم که کل سازها صداشون میرسه!در ساختار مولتی ترک ما می تونیم تک تک ترک ها رو باهم ادغام کنیم و همرو در یک ترک واحد کنار هم بشنویم و این یعنی امکان انتقال محتوای موسیقی از یک مکان به مکان دیگه! قطعا در ابتدای مقاله یادتونه که در گذشته این امکان نبود و باید صبر می کردیم یک آهنگساز با گروهش هماهنگ بشه بعد به صورت زنده آهنگس رو بشنویم اما با این تکنولوژی حالا با یک لوح فشرده میشد آهنگی که کیلومتر ها اون طرف تر ساخته شده بود رو بارها بشنویم!

اما باز طبق قانون تولد مسائل این پایان کار نبود درواقع ساختار مولتی ترک برای ما شرایطی رو فراهم کرد که جداگونه ترک ها رو ضبط و با هم ادغام کنیم اما مسائلی به وجود اومد که میشه گفت هم چنان از جنس مسائل ابتدایی ضبط صدا بود ولی از نوع پیشرفته ترش! خب ما یک ساختار مولتی ترک داشتیم که می تونستیم مثلا اگر یک قطعه ای داریم که ویولن و پیانو و گیتار داشت رو هر کدوم از ساز ها رو جداگونه ضبط کنیم بعد با هم ادغام کنیم اما مسئله بزرگ ما این بود که تو این ادغام کردنه همچنان ممکن بود یک ساز در قسمتی که نباید بیشتر شنیده بشه بیشتر شنیده میشد و همین باعث شد که مشکلات مختلف صوتی به عنوان مسئله خودش رو نشون بده این مشکلات از جنس ویژگی های اصلی یک موج صوتی بودن نظیر: فرکانس، دامنه،شدت و حتی زمان این بار هم بشر به فکر چاره افتاد تا اینکه ابزارها و وسایلی رو اختراع کرد که میشد این ویژگی های صوت رو تغییر داد تا این مشکلات رو به حداقل برسونه دیگه وقتی در یک مولتی ترک ترک ها رو ادغام می کردن می تونستند یکسری مسائل و مشکلات صوتی رو به حداقل برسونن! خب همین ابزارها ابتدا به شکل آنالوگ بودند و بعد با اختراع کامپیوتر ها در قالب محیط دیجیتال هم برنامه نویسی شدند و تبدیل شدند به ابزارهایی که شما امروزه در کامپیوتر ها تحت عنوان پلاگین میشناسیدشون! پس این پلاگین ها برای چی اومدن برای انکه ما بتونیم برخی از ویژگی های صدا رو تغییر بدیم مثل محتوای فرکانسی و دامنه و… درواقع همه ی این اتفاق ها باعث شکل گیری رشته ای مستقل به اسم مهندسی صدا شد!
قدم پنجم تعریف پروسه هایی به اسم میکس و مسترینگ:
خب حالا با این همه توضیح بریم سراغ میکس و مسترینگ!
میکس و مسترینگ چیه؟
اگر ما یک پروژه ای رو آهنگسازی و تنظیم کنیم قطعا نتیجه کار به صورت یک سری ترک های جداگونه خواهد بود که همون مولتی ترک هست فرض کنید قطعه ای داریم متشکل از سازهای زهی آرشه ای و پیانو (حتی صداهای دیگه نظیر صداهای سینتی سایزری و افکت های صوتی مثل صدای باد و….) بعد از تنظیم و اتمام پروژه تمام ساز ها و صدا ها جداگونه ضبط شدن حالا ما یک ساختار مولتی ترک داریم که می خوایم همه ترک ها رو باهم ادغام کنیم و به یک ترک واحد برسیم! ار بخوایم همون پروژه رو مستقیما ازش یک ترک واحد بگیریم قطعا کیفیت ترک واحدمون قابل قبول نیست همون مشکلات و مسائل که گفتم مثل شنیده شدن بیش از حد برخی سازها و… همچنان هست و اگر ما بخوایم آهنگمون رو مثلا تو ماشین بشنویم هر چقدر تنظیم خوب باشه و ملودی ها زیبا باز چون هر ساز و صدا به اندازه شنیده نمیشن قطعا ما یک قطعه بهم ریخته رو می شنویم که بیشتر شبیه یک بهم ریختگی صوتیه خواهد بود تا یک اثر هنری!
پس نیاز هست که قبل از خروجی گرفتن و ادغام کردن تمام سازها و صداها در قالب یک ترک واحد ابتدا همشون رو پردازش کنیم. مشکلاتی که در این مرحله ما باهاشون روبرو می شیم از جنس ویژگی های اصلی امواج صدا هستن مثل: فرکانس،دامنه و شدت و… حالا این مراحل اسمش چیه؟
ما درواقع گروهی از ترک های جدا از هم رو در ساختار مولتی ترک داریم باهم عملا ترکیب می کنیم تا به یه ترک واحد برسیم!

در دیکشنری آبادیس معادل های این معنی رو در انگلیسی بهش میکس میگن!
Mix:
معنی: مخلوط، امیزه، اختلاط، سرشتن، بهم زدن، درهم کردن، اشوردن، قاتی کردن، امیختن، مخلوط کردن
پس کلمه میکس از اینجا اومده! حالا این تعاریف رو بذارید کنار چیزایی که گفته شد.
بیایم تعریف دقیق تری از میکس داشته باشیم:
زمانی که تنظیمی به شکل ترک های جدا از هم یا جداگانه(مولتی ترک) از سازها و صداهای مختلف شکل می گیرد در پایان کار نمی توان بلافاصله از کل مجموعه یک خروجی گرفت و همه ترک ها را در قالب یک ترک باهم ترکیب کرد بلکه برای آنکه هر کدام از ترک ها به اندازه و متعادل در قالب یک ترک به گوش برسند مشکلات و مسائلی به وجود می آید که از جنس ویژگی های اصلی امواج صوتی نظیر فرکانس و دامنه و شدت ئ زمان و… حال به پروسه ای که این مشکلات را در آن برطرف و به حداقل می رسانیم و به یک ترک واحد قابل شنیدن در ابزارهای پخش صدا می رسیم میکس می گوییم. و به این کار میکسینگ یعنی میکس کردن می گویند.

خب تا اینجا فهمیدید میکس چیه اما برای پی بردن به مسترینگ بریم سراغ نکات بیشتر تمام توضیحاتی که داده شد برای این بود که برسیم به پاسخ این سوال که میکس و مسترینگ چیست؟
حالا بریم سراغ مسترینگ!
مسترینگ چه مرحله ای هست؟
ما بعد مرحله تنظیم به یک مولتی ترک رسیدیم بعد مرحله میکس به یک ترک واحد شنیدیم که قابل شنیدن هست اما همچنان مسائلی وجود دارد!
در مرحله میکس هر کاری که از دستمان بر می آید انجام می دهیم اما معلوم نیست آیا کیفیت کلی ترک ما همخوانی با کیفیت جایی که قرار است پخش کنیم را دارد یا خیر؟
آیا بلندی لازم را دارد؟
آیا می تواند با ترک های رایج مارکتی که در آن فعالیت می کنیم از لحاظ کیفیتی مطابقت پیدا کند؟
اگر کیفیت کلی ترک ما هم سطح دیگر ترک های موجود در بازار موسیقی که قرار است پخش کنیم نباشد چه می شود؟
فرض کنید در ماشین چندین آهنگ که اتفاقا آهنگی که به تازگی میکس کرده اید هم قرار است پلی بشود!
همه چیز تا رسیدن به ترک شما خوب و یکنواخت است، به محض اینکه به ترک خودتان می رسید با اینکه میکس بسیار خوبی است و همه چیز به اندازه در داخل آهنگتان شنیده می شود به یکباره با یک افت کیفیت نسبت به بقیه آهنگ ها مواجه می شوید!
خب این مسئله نشان می دهد همچنان طبق قانون تولد مسائل ما با مسئله ای بزرگتر و پیشرفته تر مواجه هستیم!
برای حل این موضوع نیاز داریم تا کیفیت ترک خودمان را به صورت کلی افزایش دهیم کارهایی نظیر افزایش بلندی اما این کار باعث می شود همه چیز در قطعه ما به یک اندازه تغییر کند فراموش نکنید ما حالا یک ترک با چندین صدا در بازهای فرکانسی مختلف از فرکانس های خیلی پایین تا بالا را داریم و این دقیقا همان مسئله ای است که نیاز پیدا می کنیم تا پردازش های ظریف تری انجام دهیم تا با افزایش مثلا بلندی صداهایی که در بازه های مختلف فرکانسی هستند دچار مشکلات دیگری نشنوند به این مرحله که ما با پردازش های دقیق تر روی ترک واحدی که بعد از میکس به آن رسیده ایم برای رساندن کیفیت و استاندارد آهنگمان به استاندارد اصطلاحا مارکتی که در آن توزیع می کنیم انجام می دهیم مسترینگ می گویند.

فرق میکس با مسترینگ دقیقا در همین موضوع است!
خود کلمه مسترینگ در انگلیسی چنین ترجمه شده است:
طبق دیکشنری آبادیس
“استاد، مدیر، چیره دست، پیر، رئیس، ارباب، سرور، سید، سرامد، کارفرما، صاحب، دانشور، برجسته، چیره دست، رام کردن، مهار کردن، تحت کنترل درآوردن، چیره شدن بر، (آموزش) فوق لیسانس، کارشناس (ارشد)، قالب یا نسخه ی اصلی نوار صوتی و صفحه و غیره (که آنرا تکثیر می کنند)”
قدم آخر درک فلسفه شکل گیری خیلی از شاخه ها و تجهیزات
صدابرداری:
خب با حل مسائل ابتدایی پس از اختراع ضبط صدا، مسائل مختلف در زمان های مختلف یکی پس از دیگری وجود می آمد و با حل این مسائل کم کم شاخه ها و رشته های مختلف به وجود آمد یکی از آن شاخه ها صدابرداری می باشد. خب تجهیزات و وسایل اختراع شدند و حالا نیاز به دانشی داریم که بتوانیم صدا را به بهترین شکل ضبط کنیم چرا؟ چون کم کم متوجه شدند که کیفیت ترک هایی که در یک مولتی ترک قرار است میکس شود باید در بالاترین درجه باشد بنابرین تکنیک های مختلف ضبط صدا و آشنایی با دنیای تجهیزات صوتی یک امر ضروری شد!
محیط مناسب:
شاخه ای دیگر که آنهم جزئی از راه حل مهندسین صدا برای بالابردن کیفیت ضبط بود ایزوله کردن و آکوستیک کردن محیط کاری بود. خب کم کم متوجه شدند که آنچه ضبط می کنند می تواند تحت تاثیر انعکاسات محیط مخدوش و بلا استفاده شود بنابرین با حل این موضوع به یک راه حل به اسم آکوستیک کردن رسیدند که در آن دیوار های اطراف محیطی که قرار است عملیات میکس و مسترینگ و ضبط صدا انجام شود را با موادی که ضریب جذب مناسبی دارند می پوشانند تا با کنترل بازتاب صدا توسط محیط بتوانند مشکلات آکوستیکی محیط را برطرف کنند.
پردازشگر ها و پلاگین ها:
همان طور که گفته شد بیشتر مشکلات و مسائلی که رسیدن به یک ترک واحد از یک ساختار مولتی ترک را تحت تاثیر قرار می دهد بر پایه مشخصات اصلی یک موج صوتی مانند: فرکانس ، دامنه ، شدت و زمان می باشد. به عملیاتی که در آن مسائل مربوط به این موارد حل می شود پردازش می گوییم و به ابزار هایی که کمک به حل این مسائل می کنند پردازشگر می گویند. یک پردازشگر صوتی می تواند فرکانس های یک ترک را دستخوش تغییر کند. می تواند دامنه صوتی را تغییر دهد و موارد دیگر. بنابرین وجود مسائل و مشکلات باعث اختراع ابزارها و وسایل صوتی تحت عنوان پردازشگر شد در ابتدا این ابزار ها فقط به صورت سخت افزار بودند کم کم با اختراع کامپیوتر این ابزارها راه در دنیای کامپیوتر پیدا کردند و ما امروزه آنها را تحت عنوان پلاگین می شناسیم. مانند پلاپین های فاب فیلتر،ویوز و…
در این بین نرم افزار هایی که که بتوانیم در آنها یک مولتی ترک را ایجاد کنیم و عملیات مختلف را روی ترک های صوتی انجام دهیم نیز تحت عنوان Digital Audio Workstatio یا DAW برنامه نویسی شد. این نرم افزار ها در محیط دیجیتال امکانات لازم برای ضبط و تولید و پردازش ترک های صوتی را برای ما فراهم می آورند. البته که در محیط دیجیتال!
کلیات رو متوجه شدید شاید الان کسی بیاد بگه خب پس کارای دیگه چی میشه! ببینید کار با پلاگین ها و …. دقیقا با یک هدف انجام میشه رسیدن به نتیجه صوتی مطلوب و البته رفع مشکلات و مسائل صوتی در ساختار مولتی ترک و حتی در مرحله مسترینگ در ساختار ترک واحدمون پس مهم این است به یک تعریف واضح از این دو مرحله رسید.

چند سوال رایج در مورد میکس و مسترینگ:
آیا در مرحله میکس ما چیزی به پروژه اضافه یا کم می کنیم؟
آیا پروژه ای که بد تنظیم شده باشد در مرحله میکس می توان کاری کرد عالی صدا بدهد؟
آیا یک تنظیم کننده باید حتما میکس و مسترینگ هم بلد باشد؟
آیا میکس و مسترینگ مرحله خلق قطعه است؟
آیا برای میکس و مسترینگ باید تجهیزات بخصوصی داشت؟
آیا برای میکس و مسترینگ باید اتاق را آکوستیک کنیم؟
برای یادگیری میکس و مسترینگ چی باید یاد گرفت؟
در مرحله بعد شناخت پلاگین ها و سخت افزارها و نحوه عملکراد آنها است. شما باید بدانید هر پلایگن چگونه کار می کند و فرایند های اصلی پردازش صدا را یادبگیرید حتی باید نحوه کار با سخت افزار ها را هم بدانید بسیاری از پلاگین ها باتوجه به اینکه در دنیای دیجیتال طراحی شده اند هنوز به کارایی سیستم های سخت افزاری آنالوگ نرسیده اند بنابرین باید به صورت پایه ای با تمام این ها آشنا شوید.
در مرحله بعد وارد یادگیری مرحله میکس و مسترینگ می شویم و با تکنیک های آن آشنا می شوید.

برای آشنایی با مفاهیم مهندسی صدا می توانید دوره تخصصی اکولایزر را از سری دوره های میکس سایت چارگاه را تهیه کنید.
خب در این مقاله و ویدئو کامل و مفصل در مورد میکس و مسترینگ صحبت کردم. امیدوارم پاسخ این سوال را که میکس و مسترینگ چیست را گرفته باشید و براتون کاملا واضح شده باشه که میکس و مسترینگ چرا باید حتما جزو مراحل تولید پروژه باشه.

دانلود پی دی اف این مقاله در قالب یک کتابچه:
دانلود کتابچه این مقالهیا برای دانلود PDF کتابچه این مقاله QR کد را اسکن کنید:
ترتیب مطالعه مطالب برای بهره وری بهتر:
۱)مطالعه قدم یک طرح سوالات مهم
۲)مطالعه قدم دوم جرقه این همه پردازش و عملیات صوتی از کجا خورد؟
۳)مطالعه قدم سوم درک صدا
۴)مطالعه قدم چهارم شکل گیری ترک های چندگانه یا مولتی ترک
۵)مطالعه قدم پنجم تعریف عملیاتی به اسم میکس و مسترینگ
۶)مطالعه قدم آخر درک فلسفه شکل گیری خیلی از شاخه ها و تجهیزات
نویسنده: سینا اسحاقی
توجه:
کلیه اصطلاحات و تعاریف این مقاله توسط سینا اسحاقی نوشته شده است هر گونه کپی برداری بدون ذکر منبع از مطالب و اصطلاحات این مقاله پیگرد قانونی دارد نویسنده مقاله راضی نیست. این مقاله متعلق به سایت آموزش موسیقی چارگاه می باشد.